Doppler tętnic szyjnych to badanie diagnostyczne, znane jako USG tętnic szyjnych i kręgowych. Badanie to umożliwia ocenę zwężenia tętnic szyjnych i kręgowych. Szczególnie zaleca się je pacjentom z podejrzeniem zmian miażdżycowych oraz z podwyższonymi czynnikami ryzyka udaru niedokrwiennego. Wykonuje się je także u osób, które przebyły udar lub mają częste zawroty głowy i omdlenia. Jaki jest cel tego USG, jakie są do niego wskazania i jak przebiega samo badanie, odpowiadamy w poniższym tekście.

Co to jest doppler tętnic szyjnych?

Doppler tętnic szyjnych występuje pod kilkoma pojęciami zamiennymi: USG Dopplera, Ultrasonografia dopplerowska, badanie dopplerowskie, USG dopplerowskie. Jest to rodzaj badania ultrasonograficznego, które wykorzystuje się do diagnostyki chorób układu krążenia. Umożliwia ono ocenę przypływu krwi w dużych tętnicach i żyłach. Do oceny wykorzystywany jest efekt Dopplera. Efekt Dopplera to zjawisko fizyczne, które pozwala zapisać zmiany częstotliwości fal ultradźwiękowych odbitych od poruszających się krwinek. Poddając analizie ten zapis, możemy określić kierunek i prędkość przepływu krwi (do/od głowicy).

Doppler tętnic szyjnych – cel badania

USG tętnic szyjnych i kręgowych wykonuje się w celu oceny obecności zwężeń tętnic. Za zwężenia tętnic szyjnych z reguły odpowiada obecność blaszki miażdżycowej. Wczesne wykrycie zmian miażdżycowych i wprowadzenie odpowiedniego leczenia i udrażniania tętnic zmniejszy ryzyko udaru mózgu.

Niezakłócony przepływ krwi do mózgu jest niezwykle ważny dla naszego zdrowia. Scenariusz, w którym blaszka miażdżycowa odrywa się od ściany tętnicy i dociera razem z krwią do mózgu, jest niezwykle niebezpieczny dla naszego zdrowia i życia. Zatrzymanie przepływu krwi jest przyczyną udaru mózgu, a ten może mieć nieuleczalne lub śmiertelne skutki. Badanie pokazują, że zdecydowanie częściej mamy do czynienia z miażdżycą tętnic szyjnych niż kręgowych. Około 30% ludzi po 65 roku życia ma zmiany miażdżycowe w obrębie tętnic szyjnych. Szybkie wykrycie tych zmian i diagnostyka przy zastosowaniu badania USG dopplera oddalają ryzyka udaru mózgu.

Doppler tętnic szyjnych – wskazania do badania

Skierowanie na USG – doppler tętnic szyjnych otrzymują pacjenci, u których podejrzewa się nieprawidłowości lub choroby układu krążenia.

Wskazania do badania dopplerowskiego to:

  • przebyty udar mózgu lub przemijający atak niedokrwienny
  • występowanie objawów neurologicznych sugerujących niedokrwienie ośrodkowego układu nerwowego
  • podwyższone ciśnienie krwi
  • wywiad rodzinny, który wskazuje, że pacjent może być obciążony udarem mózgu lub zawałem serca
  • miażdżyca
  • patologiczny szmer nad tętnicami szyjnymi
  • cukrzyca
  • wysoki poziom cholesterolu
  • zawroty głowy
  • stan po urazie szyi
  • diagnostyka po zabiegu usunięcia blaszek miażdżycowych (endarterektomii)
  • diagnostyka po zabiegu założeniu stentu do tętnicy

USG dopplerowskie – przebieg badania

W celu wykonania badania należy udać się do kliniki wyposażonej w odpowiedni sprzęt. Badanie trwa około 10-15 minut, jest nieinwazyjne i bezbolesne. Jedyny dyskomfort, jaki odczujemy to zimny żel na naszej skórze. Wynik badania – obraz z niego widoczny jest w czasie rzeczywistym i na bieżąco może komentować go lekarz. Badanie nie wymaga specjalnego przygotowania. Podczas wykonania badania pacjent leży na plecach, z lekko odchyloną głową do tyłu. Lekarz wykonujący badanie ultrasonograficzne musi mieć swobodny dostęp do szyi, dlatego konieczne jest zdjęcie naszyjników i związanie włosów. Jeżeli pacjent ma ubranie odkrywające szyję, nie jest wymagane rozebranie się z niego.

Za pomocą aparatu dopplerowskiego z głowicą, która wysyła fale ultradźwiękowe przenikające ciało, na monitorze ukazuje się obraz z tętnicy. W trakcie badania lekarz ocenia stan tętnic szyjnych, przygląda się, gdzie występuje zwężenie i stara się ocenić jego wielkość oraz wykryć potencjalne zagrożenia. Swoją uwagę skupia na ocenie tętnic szyjnych wspólnych, wewnętrznych, zewnętrznych i tętnic kręgowych. Pogrubienie ściany naczynia powyżej 1,5 mm świadczy o występowaniu blaszki miażdżycowej. Lekarz dokonuje także oceny hemodynamicznej, który ocenia % zwężenia naczyń na podstawie prędkości przepływu krwi pod kontem 60 stopni w stosunku do fal ultrasonograficznych. Istotne jest także zwrócenie uwagi na niedrożność tętnic do głowowych. Jeśli ocena całego badania wskazuje na ryzykowne stany miażdżycowe, pacjenta kieruje się na dalsze badania i leczenie w zakresie chirurgi naczyniowej.

Badanie USG tętnic szyjnych (badanie dopplerowskie) można wykonywać już w czasie pierwszej wizyty w gabinecie specjalisty. Z diagnostyką zaburzeń, które mogą wiązać się z nieprawidłowym stanie tętnic szyjnych i kręgowych, nie powinniśmy zwlekać. Dlatego możliwie najszybciej, od zaobserwowania niepokojących objawów musimy umówić się do specjalisty i wykonać odpowiednie badanie, które będzie podstawą do skierowania na dalsze leczenie lub uspokojenia nas i zapewnienia o niewystępowaniu zagrożenia dla zdrowia i życia.