Żywnością funkcjonalną nazywamy żywność, która ma korzystny wpływ na funkcjonowanie naszego organizmu, nie licząc efektu odżywczego. Polega to na tym, że wyżej wspomniana żywność poprawia nasz stan zdrowia oraz polepsza samopoczucie. Zmniejsza ona również ryzyko zachorowania. Nie jest to żadna tabletka, kapsułka, proszek czy krople, jest to żywność konwencjonalna. Wykazuje swoje dobroczynne działanie w ilościach, które można spożyć podczas stosowania normalnej diety.
Pewnie nikt z Was by się nie spodziewał, że to właśnie kulturze Dalekiego Wschodu swoje początki zawdzięcza istnienie żywności funkcjonalnej. Jedzenie traktowano tam jak lek dlatego zostało nazwane mianem żywności funkcjonalnej. Istnieje wiele definicji tego pojęcia i niekiedy włączane są do niej wszystkie produkty bogate w płonnik, nienasycone kwasy tłuszczowe, witaminy i minerały. Do takiej żywności zalicza się również produkty wzbogacone o substancje bioaktywne oraz produkty dietetyczne.
Jednak, aby produkt został dodany oficjalnie do żywności funkcjonalnej, żywność taka musi przejść przez wile badań. Jeśli u osób, do których diety włączono testowane jedzenie, zaszły zmiany i dieta wzbogacona o dany produkt dała pozytywne efekty, możemy wpisać ją jako funkcjonalną. Wyżej wymieniona żywność powinna również spełniać takie warunki jak: produkcja z naturalnych składników, wygląd, smak i zapach normalnego pożywienia. Może ale nie musi pochodzić ze specjalnych upraw czy hodowli lub z wyselekcjonowanych odmian. Często jednak do takich produktów dodaje się składniki bioaktywne, które w naturalnych warunkach nie występują.
Bardzo często ludzie mylą żywność funkcjonalną i wzbogaconą. Działanie tej pierwszej udokumentowane jest przez badania kliniczne, oraz zawiera wartość dodaną, która chroni nasz organizm przed chorobą lub poprawia nasze zdrowie. Do druga natomiast w celu wzbogacenia o jakiś składnik dodaje się składniki biologicznie aktywne, bardzo często produkty te nie występują naturalnie w produktach. Dodawanie składników do takich produktów ma na celu zaspokojenie zapotrzebowania organizmu na składniki odżywcze a nie poprawę zdrowia.
Żywność funkcjonalna przykłady
Produkty probiotyczne
Zawierają one żywe kultury bakterii fermentacji mlekowej przez co wykazują możliwość wiązania cholesterolu oraz kwasów żółciowych zmniejszając jego stężenie. Żywność funkcjonalna tego rodzaju, dzięki swoim właściwością pomaga m.in w leczeniu hipercholesterolemii oraz regulacji układu pokarmowego. Wzmacniają one również układ odpornościowy
Żywność funkcjonalna wzbogacona o witaminy antyoksydacyjne oraz przeciwutleniacze
Do takich witamin zaliczamy witaminy A, E oraz C. Bardzo dużo można znaleźć ich w sokach owocowych oraz warzywnych a także płatkach śniadaniowych czy margarynie.
Do antyoksydantów zalicza się witaminy A, E i C. Najczęściej wzbogaca się w nie napoje, soki owocowe, soki warzywne, margarynę i płatki śniadaniowe. Przeciwutleniacze, dzięki swoim właściwościom, hamują rozwój chorób sercowo-naczyniowych. Można je znaleźć między innymi w: pietruszce, cebuli, pomarańczach, soi, wiśniach, jagodach czy herbacie.
Żywność funkcjonalna wzbogacona o kwasy tłuszczowe n-3 PUFA
Wśród wielonienasyconych kwasów tłuszczowych, które wykazują działanie prozdrowotne wyróżniamy głównie kwas α-linolenowy oraz powstające z niego kwasy. Znaleźć możemy je w olejach roślinnych takich jak: olej lniany, rzepakowy, sojowy zawierających również kwasy omega-3 czy w tłustych rybach morskich. Swoje zastosowanie znajdują w leczeniu i profilaktyce chorób układu krążenia. Ponad to kwasy tłuszczowe poprawiają pracę mózgu i korzystnie wpływają na płodność mężczyzn.
Oczywiście pokarm funkcjonalny nie zastąpi nam wszystkich składników odżywczych i powinniśmy pamiętać o zróżnicowanej diecie. Jednak dzięki temu, że wyżej wymienione produkty mają udowodniony i realny wpływ na jedną i więcej funkcji organizmu. Wspomagają leczenie i profilaktykę, będą świetnym uzupełnieniem diety dla tych co chcą zadbać o swoje zdrowie, osób starszych, kobiet w ciąży i karmiących oraz sportowców. Zachęcamy więc do świadomego wplatania do swojej diety żywności funkcjonalnej.