Omdlenie – Co to jest?

Omdlenie definiowane jest jako krótkotrwała, nagle występująca utrata przytomności wynikająca z uogólnionego zaburzenia perfuzji mózgu i przebiegająca z utratą napięcia mięśni podtrzymujących równowagę. Występuje nagle, trwa krótko, ustępuje samoistnie, bez pozostawienia ubytków neurologicznych.

Omdlenie może być pierwszym objawem chorób zagrażających życiu dlatego zawsze wymaga konsultacji i diagnostyki.

Omdlenie leczenie
JAK DZIELIMY OMDLENIA?
Odruchowe – w odpowiedzi na silny bodziec (strach, ból, infekcja, defekacja, kaszel, widok/pobieranie krwi) występuje nieadekwatna reakcja odruchowa prowadząca do spadku ciśnienia tętniczego (reakcja wazodepresyjna), zwolnienia częstości rytmu serca (reakcja kardiodepresyjna) lub obu stanów jednocześnie.
Ortostatyczne – wiążą się ze spadkiem ciśnienia tętniczego po przyjęciu pozycji stojącej. Należy odróżnić tutaj początkową nietolerancję ortostatyczną występująca często u ludzi młodych astenicznych występującą w pierwszych kilkudziesięciu sekundach po spionizowaniu ( spadek ciśnienia tętniczego, zawroty głowy, zaburzenia widzenia, słyszenia) objawy zwykle wycofują się i rzadko dochodzi do omdlenia. Przyczyny tego typu omdleń mogą być różne: począwszy od polekowych, związanych z chorobami układu ośrodkowego i naczyń, do omdleń związanych ze zmniejszeniem objętości krwi (krwotok, wymioty, biegunka).
Kardiologiczne (sercowo- naczyniowe) – najczęściej są spowodowane różnorakimi zaburzeniami rytmu serca, rzadziej występują z powodu chorób strukturalnych serca albo ostrej choroby serca lub naczyń (tj. zawał serca, nadciśnienie płucne, zatorowość płucna, rozwarstwienie aorty).
JAK DIAGNOZUJEMY OMDLENIA?
Diagnostyka przyczyny omdlenia opiera się na:

Szczegółowo zebranym wywiadzie (dobrze przeprowadzony wywiad pozwala nawet w 50 % przypadków na ustalenie diagnozy często występujących omdleń)
Badaniu internistycznym, kardiologicznym i neurologicznym
Wykonaniu i interpretacji badań dodatkowych w zależności od podejrzewanej przyczyny omdlenia:
EKG, Holter-EKG – długotrwałe monitorowanie czynności serca, ECHO serca (omdlenia kardiologiczne)
EEG (podejrzenie padaczki)
Próba ortostatyczna (omdlenia ortostatyczne)
Zobacz naszą ofertę specjalną
Spontaniczny, szybki i całkowity powrót świadomości oraz funkcji neurologicznych odróżnia omdlenie od udaru mózgu lub napadu padaczkowego.

Omdlenie diagnoza
OMDLENIE – JAK MOŻNA LECZYĆ?
Postępowanie doraźne przy omdleniu polega na ułożeniu chorego w pozycji poziomej z nogami powyżej głowy i sprawdzeniu czy wyczuwalny jest puls i zachowane oddychanie (brak wyczuwalnego pulsu i zaburzenia/brak oddechu są objawem nagłego zatrzymania krążenia i wymagają podjęcia zabiegów resustytacyjnych). Choremu po omdleniu nie wolno podawać żadnych płynów do picia do czasu uzyskania poprawy samopoczucia. W dalszym postępowaniu zalecana jest konsultacja lekarska ewentualnie wdrożenie leczenia uzależnione od zdiagnozowanej przyczyny.

Leczenie omdleń ortostatycznych (wazowagalnych) polega na unikaniu długotrwałego stania w źle wentylowanych pomieszczeniach. Zaleca się poruszanie nogami przy długim staniu. W razie wystąpienia uczucia zagrażającego omdlenia przyjęcie pozycji leżącej z nogami ułożonymi wyżej niż głowa a jeśli to niemożliwe to pozycji siedzącej lub klęku z głową pochyloną do przodu. Dieta powinna zapewniać zwiększoną ilość soli (jeśli pacjent nie choruje na nadciśnienie tętnicze) i wody.
Leczenie omdleń kardiogennych zależy od zmian patologicznych w układzie krążenia. Leczenie może być farmakologiczne, zachowawcze lub nawet kardiochirurgiczne.
W każdym przypadku utraty przytomności należy zgłosić się do lekarza!

Bardzo ważnym jest znalezienie przyczyny omdlenia i jak najszybsze rozpoczęcie leczenia.

Zaburzenia rytmu serca u dzieci – jakie jest źródło? Zdrowe serce pracuje w rytmie: pobudzenie węzła zatokowo-przedsionkowego, następnie pobudzenie węzła przedsionkowo-komorowego poprzez rozgałęziające się włókna układu bodźco – przewodzącego pobudzenie komór serca, doprowadzające do jego skurczu. Przyczyny zaburzeń rytmu serca mogą być wrodzone: genetyczne, nieprawidłowości rozwojowe. Jak również nabyte: przyjmowanie leków, przebyte operacje serca, stany zapalne mięśnia sercowego i inne.

W każdym przypadku podejrzenia występowania zaburzeń rytmu serca u dziecka należy niezwłocznie skontaktować się z kardiologiem dziecięcym!

Większość nieregularnego bicia serca, które niepokoi rodziców należą do szeroko pojętej normy układu bodźco-przewodzącego dziecka i nie wymagają leczenia, a jedynie obserwacji.

Do objawów niepokojących u noworodków i niemowląt należą takie niecharakterystyczne objawy jak zmęczenie, brak aktywności fizycznej, brak apetytu, bladość, nadmierna potliwość, niewyjaśniony kaszel. U dzieci starszych i młodzieży może występować kołatanie serca, uczucie bicia serca w gardle, poczucie nieregularnego bicia serca, zawroty głowy, omdlenia, nagłe ustąpienia wyżej wymienionych objawów.

Zobacz naszą ofertę specjalną

Zaburzenia rytmu serca u dzieci – Diagnoza i leczenie

Nieinwazyjnymi badaniami diagnostycznymi pozwalającymi w większości wypadków zdiagnozować charakter występujących zaburzeń jest badanie elektrokardiograficzne (EKG), badanie EKG metodą Holtera (najczęściej 24 godzinny, stały monitoring zapisu EKG) oraz testy wysiłkowe. Na ich podstawie możliwe jest zdiagnozowanie charakteru występujących zaburzeń. Większość zaburzeń nie wymaga leczenia i pacjenci mogą prowadzić normalny, aktywny tryb życia. Jeżeli pacjenci wymagają leczenia mamy aktualnie do dyspozycji:

• leczenie farmakologiczne,
• wszczepienie różnego rodzaju urządzeń elektrycznych pozwalających w razie wystąpienia zaburzeń rytmu przywrócić prawidłową pracę serca,
• leczenie inwazyjne: przy pomocy specjalnych elektrod wprowadzanych drogą przeznaczyniową przerwanie nieprawidłowej wiązki przewodzenia w sercu, która jest odpowiedzialna za powstałe zaburzenia (ablacja serca).

Sport u dzieci ze schorzeniami kardiologicznymi jest bardzo ważnym czynnikiem i warto tego nie lekceważyć. Aktywność fizyczna u zdrowego dziecka powinna wynosić co najmniej 60 minut dziennie, dla porównania u dorosłego ok. 30 minut dziennie. Mało aktywny tryb życia w dzieciństwie może skutkować w życiu dorosłym rozwojowi miażdżycy, chorobie naczyń wieńcowych, dyslipidemii, otyłości, nadciśnieniu tętniczemu, osteoporozie, cukrzycy typu 2.

SPORT U DZIECI ZE SCHORZENIAMI, A RODZAJE AKTYWNOŚCI FIZYCZNEJ
Należy rozróżniać różne rodzaje aktywności fizycznej: sport rekreacyjny, w którym wysiłek jest dostosowany do możliwości dziecka i który można w każdej chwili przerwać, oraz sport wyczynowy, który wiąże się ze współzawodnictwem i którego celem jest wygrana, a więc teoretycznie wysiłku przerwać nie można. W każdej sytuacji u dziecka ze zmianami w układzie sercowo-naczyniowym decyzję o uczestniczeniu w szkolnych zajęciach wychowania fizycznego, czy w sporcie rekreacyjnym podejmuje kardiolog dziecięcy.

Decyzja o uczestnictwie w sporcie wyczynowym podejmuje lekarz sportowy na podstawie konsultacji kardiologa dziecięcego.Wysiłek fizyczny w sporcie klasyfikuje się według stopnia obciążenia dynamicznego i statycznego (mały, średni, duży). Istnieje szereg badań diagnostycznych, które można wykonać, by móc ocenić jaki wysiłek fizyczny jest bezpieczny dla dziecka z patologią sercowo-naczyniową. Poza tym, w zależności od rodzaju patologii, istnieje szereg ograniczeń, dla przykładu dziecko z wszczepionym stymulatorem nie powinno uprawiać sportu tzw: kontaktowego (piłka ręczna, karate, judo), w którym może dojść do urazu i uszkodzenia stymulatora.

Sport u dzieci ze schorzeniami kardiologicznymi – bezpieczeństwo
Zobacz naszą ofertę specjalną

Zobacz naszą ofertę specjalną

BEZPIECZNY RODZAJ AKTYWNOŚCI DLA DZIECKA ZE SCHORZENIAMI KARDIOLOGICZNYMI
Ocena, czy dziecko z patologią układu krążenia nie musi ograniczać swojej aktywności fizycznej, czy może uprawiać sport rekreacyjny lub sport wyczynowy zawsze musi być podejmowana indywidualnie. Do tego konieczny jest dokładny wywiad rodzinny, badanie przedmiotowe i podmiotowe, oraz badania dodatkowe zlecone przez kardiologa dziecięcego. Aktualnie kardiologiczne towarzystwa europejskie i amerykańskie uważają, że patologie układu sercowo-naczyniowego nie wykluczają dzieci i młodzież z możliwości uprawiania rutynowej aktywności fizycznej, co jest niezbędne do prawidłowego rozwoju psychofizycznego, natomiast rodzaj uprawianego sport u dzieci ze schorzeniami zależy od indywidualnej oceny pacjenta.

Nadciśnienie tętnicze nie ogranicza – Co wpływa na nadciśnienie tętnicze? Czynniki, które wpływają niekorzystnie na ten proces chorobowy to:

• siedzący tryb życia,
• nadwaga,
• palenie papierosów,
• spożywanie nadmiernej ilości soli w diecie.

Utrzymanie prawidłowej wagi, diety bogatej w warzywa i owoce z ograniczeniem tłuszczów zwierzęcych i cukrów prostych, codzienna umiarkowana aktywność fizyczna – to jest to, co każdy z nas powinien dla siebie robić.

Wszyscy pacjenci, u których rozpoznano nadciśnienie tętnicze powinni zaopatrzyć się w aparat do pomiarów ciśnienia tętniczego i regularnie je kontrolować (częstotliwość kontroli domowej zaleca lekarz indywidualnie). Każdy pomiar należy zapisywać i okazywać lekarzowi prowadzącemu do wglądu przy każdej wizycie.

NADCIŚNIENIE TĘTNICZE NIE OGRANICZA. JAKIE SĄ ZALECENIA DLA OSÓB Z NADCIŚNIENIEM TĘTNICZYM

Dobrze leczone nadciśnienie tętnicze nie stanowi obecnie przeciwwskazania do wykonywania większości zawodów i uprawiania wielu sportów o umiarkowanej intensywności. Nie jest zalecane natomiast uprawianie sportów o tzw. charakterze siłowym (np. podnoszenie ciężarów, zapasy), jak tez stosowanie anabolików i napojów energetycznych zawierających np. kofeinę, guaranę.

Podróże i zmiany klimatu mogą różnie wpływać na zachowanie się ciśnienia tętniczego, a więc każdy wyjazd związany z długą podróżą lub radykalną zmianą klimatu należy omówić ze swoim lekarzem. Czasem takie wyjazdy wymagają korekty dawkowania leków i wzmożonej kontroli ciśnienia tętniczego, ale z reguły nie są one niemożliwe.

Zobacz naszą ofertę specjalną

Pamiętaj jeśli masz rozpoznane nadciśnienie tętnicze to:

• kontroluj ciśnienie tętnicze (częstotliwość uzgodnij z lekarzem ),
• utrzymuj prawidłową wagę ciała,
• regularnie przyjmuj zalecone leki,
• uprawiaj sporty o umiarkowanej intensywności,
• nie uprawiaj sportów o charakterze siłowym,
• wyjazdy związane ze zmianą klimatu omawiaj ze swoim lekarzem.

Zdrowe odżywianie – Jaki ma wpływ na nasze zdrowie?

Pozwala ono uniknąć wielu chorób cywilizacyjnych, m.in.:

• chorób sercowo – naczyniowych,
• cukrzycy,
• otyłości,
• niektórych nowotworów,
• osteoporozy.

JAK POWINNO WYGLĄDAĆ ZDROWE ODŻYWIANIE?

Z pomocą przychodzi Instytut Żywności i Żywienia, który w oparciu o najnowsze dane naukowe, opracował Piramidę Zdrowego Odżywiania i Aktywności Fizycznej, będącą graficznym, prostym drogowskazem jak się odżywiać aby żyć długo i zdrowo z zachowaniem sprawności intelektualnej i fizycznej do późnych lat. Warto dbać o to co jemy – zdrowe odżywianie jest kluczem do zdrowego i długiego życia.

Zobacz naszą ofertę specjalną

ZASADY ZDROWEGO ŻYWIENIA

1. Spożywaj posiłki regularnie ( 4 – 5 posiłków co 3 – 4 h ). Zaczynaj dzień od śniadania. Zjedz je jak najszybciej po wyjściu z łóżka. Posiłki jedz co 3 – 4 godziny, najlepiej wtedy, kiedy poczujesz głód.
   Ostatni posiłek zjedz min. 3 godziny przed snem. Przerwa pomiędzy kolacją a śniadaniem powinna trwać 12 godzin.
2. Warzywa i owoce spożywaj jak najczęściej i w jak największej ilości. Warzywa powinny stanowić połowę każdego posiłku. Pamiętaj o właściwych proporcjach: ¾ warzywa i ¼ owoce. Dieta bogata w warzywa i owoce m. in. zmniejsza ryzyko zachorowania na choroby układu krążenia ( nadciśnienie tętnicze, udary mózgu, zawały serca) oraz nowotwory. Z tych powodów powinny one stanowić podstawę naszej diety.
3. Spożywaj produkty zbożowe zwłaszcza pełnoziarniste. Produkty zbożowe powinny być składnikiem większości posiłków. Z produktów zbożowych należy jak najczęściej wybierać artykuły z tzw. pełnego przemiału. Oprócz pieczywa pełnoziarnistego (razowego, graham), poleca się także ryż pełnoziarnisty brązowy, makaron razowy i kasze (m.in. gryczaną i jęczmienną).
4. Codziennie spożywaj co najmniej 2 duże szklanki mleka. Możesz je zastąpić kefirem lub jogurtem. Mleko i przetwory mleczne posiadają wiele prozdrowotnych walorów, są idealnym źródłem wapnia, białka oraz witamin: B1 , B2 , B6 , B12, kwasu foliowego, witaminy A i magnezu. Równocześnie dostarczają stosunkowo mało kalorii z wyjątkiem serów podpuszczkowych które spożywaj okazjonalnie, w niewielkich ilościach.
5. Ogranicz spożycie mięsa, zwłaszcza czerwonego i przetworzonych produktów mięsnych do 0,5 kg/ tydzień. Pamiętaj, żeby kilka razy w tygodniu zamiast mięsa i wędlin wprowadzić do swojej diety ryby (łosoś, makrela, dorsz, tuńczyk), warzywa strączkowe (fasole, soczewicę, ciecierzycę, groch) oraz jaja.

1. Ogranicz spożycie tłuszczów zwierzęcych. Zastęp je olejami roślinnymi. Zamiast smalcu, margaryn twardych, masła stosuj oliwę z oliwek. Do sałatek olej rzepakowy tłoczony na zimno, olej lniany – ten tylko na surowo! Zarówno olej rzepakowy i oliwa z oliwek mogą służyć do smażenia, jednak staraj się przede wszystkim gotować, gotować na parze, piec w folii, dusić bez użycia tłuszczu. W pożywieniu występują również tzw. izomery trans nienasyconych kwasów tłuszczowych, powstające w procesach przetwarzania żywności. Są one szkodliwe dla naszego zdrowia, podnoszą bowiem poziom tzw. złego cholesterolu, a obniżają – dobrego. Ich źródłem są na przykład margaryny twarde, produkty typu fast food, wyroby cukiernicze (np. wafelki, batony) – dlatego zdecydowanie trzeba unikać ich spożywania!
2. Unikaj spożycia cukru i słodyczy. Zastąp je owocami i orzechami. Cukier i słodycze są bardzo kaloryczne, często zawierają też niekorzystne dla zdrowia tłuszcze, m.in. izomery trans. Większość słodyczy zawiera niewielkie ilości cennych składników odżywczych (witamin i składników mineralnych), dlatego najlepiej unikać ich spożywania. Należy też ograniczyć dodawanie cukru do potraw i napojów i wybierać produkty niskosłodzone, a w idealnym przypadku te bez dodatku cukru.
3. Nie dosalaj potraw i stosuj produkty z niską zawartością soli. Używaj ziół – mają cenne składniki i poprawiają smak. Nadmierne spożycie soli (NaCl) – z uwagi na zawartość sodu – powoduje niekorzystne skutki dla zdrowia. Prowadzi do rozwoju nadciśnienia tętniczego, zawału serca i udaru mózgu. Może także w istotny sposób zwiększać zachorowalność na raka żołądka, osteoporozę oraz sprzyjać rozwojowi otyłości.
4. Pamiętaj o piciu wody – co najmniej 1.5 litra dziennie. Uniwersalnym napojem, za pomocą którego można ugasić pragnienie, jest woda. Woda może pochodzić także z soków, zwłaszcza warzywnych, oraz mleka i napojów mlecznych. Jej źródłem mogą być również herbata i kawa mające znaczenie w prewencji chorób degeneracyjnych (przy spożyciu co najmniej 3 filiżanek dziennie). Należy natomiast wyeliminować z diety, lub znacznie ograniczyć spożycie napojów słodzonych i wód smakowych.
5. Nie spożywaj alkoholu. Alkohol jest przyczyną wielu groźnych chorób, tj. ostrego i przewlekłego zapalenia trzustki, marskości wątroby i wielu nowotworów: przełyku, żołądka, jelita grubego.

PIRAMIDA ZDROWEGO ŻYWIENIA

Anatomia Serca, czyli jak jest zbudowane Serce? Najprościej można opisać podział na cztery jamy: dwa przedsionki, lewego przedsionka i prawego przedsionka, oraz dwóch komór, lewej komory i prawej komory.

Prawy przedsionek zbiera krew z całego organizmu oprócz płuc. Uchodzą do niego:

• Żyła główna górna
• Żyła główna dolna
• Zatoka wieńcowa (uchodzą do niej żyły duże i średnie serca)

Lewy przedsionek zbiera krew z płuc, oraz uchodzą do niego:

• Żyła płucna górna lewa
• Żyła płucna górna prawa
• Żyła płucna dolna lewa
• Żyła płucna dolna prawa

Przedsionki oddzielone są od komór zastawkami serca: po stronie lewej zastawka mitralna (dwudzielna zbudowana z dwóch płatków), po stronie prawej zastawką trójdzielną (zbudowaną z 3 płatków).

Z przedsionka prawego krew przepływa do prawej komory, a następnie wprowadzana jest do płuc pniem tętnicy płucnej. Pień tętnicy płucnej dzieli się następnie na dwie tętnice: płucną prawą i lewą. Prawa komora oddzielona jest od pnia tętnicy płucnej zastawką pnia płucnego.

Z płuc krew spływa żyłami płucnymi do lewego przedsionka i mijając zastawkę dwudzielną wpływa do lewej komory. Krew z lewej komory wtłaczana jest do tętnicy głównej – aorty poprzez zastawkę aortalną. Część lewej komory, zastawka aortalna i aorta tworzą drogę wypływu krwi z lewej komory.

Dowiedzieliście się właśnie jak wygląda podstawowa anatomia serca – to bardzo ważne, aby znać budowę jednego z najważniejszych organów naszego ciała. A dlaczego ważna jest anatomia serca? Prawidłowa budowa opisanych powyżej struktur umożliwia dostarczenie krwi zawierającej tlen do każdej części ludzkiego ciała. W zdrowym sercu nie ma połączeń między prawą a lewą komorą, a przepływ krwi w układzie serce – naczynia jest jednokierunkowy.

ANATOMIA SERCA, A BUDOWA WEWNĘTRZNA MIĘŚNIA SERCOWEGO

Patrząc na serce od wewnątrz można wyróżnić trzy warstwy:

• Wsierdzie – jednowarstwowy nabłonek płaski leżący na łącznotkankowej blaszce właściwej wsierdzia. Pod nią znajduje się tkanka podwsierdziowa zawierająca naczynia i nerwy. Nabłonek wyściełający wszystkie struktury wewnątrz serca, przechodzi w śródbłonek naczyń.
• Śródsierdzie składa się z trzech głównych elementów: szkieletu serca znajdującego się na podstawie serca na granicy pomiędzy przedsionkami i komorami, układu przewodzącego serca regulującego rytm pracy serca, oraz prawidłową kolejność skurczów poszczególnych części serca (węzeł zatokowo – przedsionkowy, węzeł przedsionkowo – komorowy, pęczek przedsionkowo – komorowy – pęczek Hisa, rozgałęzienia końcowe – włókna Purkiniego) i mięśnia sercowego – myocardium złożonego z mięśniówki przedsionków i komór.
• Nasierdzie- blaszka trzewna osierdzia surowiczego.

Zobacz naszą ofertę specjalną

ANATOMIA SERCA – UNACZYNIENIE SERCA

Serce zaopatrywane jest w krew przez naczynia wieńcowe. Ich prawidłowe działanie i budowa jest niezbędna do prawidłowej pracy serca. Wyróżniamy dwie główne tętnice wieńcowe (lewa tętnica wieńcowa i prawa tętnica wieńcowa), które odchodzą od aorty wstępującej w tzw. zatokach aorty (Valsalvy).

Tętnice wieńcowe zaopatrują wyłącznie ścianę serca (dodatkowo oddają drobne gałązki do aorty i pnia płucnego). W przypadku, gdy światło jednego z naczyń wieńcowych zostanie zamknięte (np. w wyniku pęknięcia blaszki miażdżycowej), dochodzi do niedokrwienia – zawału mięśnia sercowego w obszarze unaczynionym przez dane naczynie. Początkowo prawa i lewa tętnica wieńcowa biegną razem w obrębie tzw. bruzdy wieńcowej. W dalszym przebiegu lewa tętnica wieńcowa układa się w bruździe międzykomorowej przedniej, a prawa w bruździe międzykomorowej tylnej. Tętnice wieńcowe układają się na powierzchni serca wężowato, dzięki czemu praca serca (skurcz i rozkurcz) nie powoduje wzrostu oporów przepływu. W około 80% przypadków lewa tętnica wieńcowa ma większą średnicę od prawej. Rozkurcz komór jest momentem, kiedy krew może swobodnie przepływać przez tętnice wieńcowe.

Lewa tętnica wieńcowa (arteria coronariasinistra) odchodzi w lewej zatoce aorty w postaci krótkiego pnia (ok. 1 cm), który następnie dzieli się na gałąź międzykomorową przednią – przednią zstępującą (LAD – left anterior decsending) i gałąź okalającą (Cx – circumflexus). Od LAD odchodzą drobniejsze odgałęzienia, takie jak gałąź skośna lewej tętnicy wieńcowej zstępującej (D), tętnice przegrodowe (S). Od pnia gałęzi okalającej (Cx) odchodzą tętnica okalająca przedsionka lewa (LAC) i gałęzie brzeżne.

Lewa tętnica wieńcowa i jej gałęzie unaczyniają lewy przedsionek, lewą komorę serca oraz 2/3 przegrody międzykomorowej.

Prawa tętnica wieńcowa (RCA – right coronary artery, arteria coronariadextra) odchodzi w prawej zatoce aorty. Jedną z pierwszych gałęzi odchodzących od prawej tętnicy wieńcowej jest gałąź węzła zatokowego (SN), która unaczynia węzeł zatokowo-przedsionkowy. Następnie odchodzą od niej gałąź komorowa prawa (RV) i gałąź przedsionkowa prawa (RA). W dalszym odcinku z prawej tętnicy wieńcowej wyodrębniają się tętnica brzeżna i tętnica zstępująca tylna (PD). Prawa tętnica wieńcowa i jej gałęzie unaczyniają prawy przedsionek, prawą komorę i 1/3 cześć przegrody międzykomorowej oddaje także drobne gałązki do węzła zatokowego i tylnej części lewej komory.

ANATOMIA SERCA FIZJOLOGIA I PATOLOGIA KRĄŻENIA WIEŃCOWEGO

Między najdrobniejszymi odgałęzieniami obu tętnic wieńcowych istnieją połączenie. W przebiegu przewlekłej choroby niedokrwiennej serca, w odpowiedzi na postępujące zwężenia jednej z tętnic wieńcowy, następuje stopniowe poszerzanie drobnych połączeń. Wytwarza się tak zwane krążenie oboczne, które w sytuacji całkowitego zamknięcia światła jednego z dużych odgałęzień tętnicy pozwala ograniczyć obszar zawału.

Jeśli jednak do zatkania tętnicy wieńcowej dochodzi nagle, obszar niedokrwienia może być bardzo rozległy. Wytwarzanie krążenie obocznego tłumaczy fakt, iż zawał serce u młodych ludzi jest zwykle znacznie bardziej rozległy niż u osób z długoletnim wywiadem choroby wieńcowej.

Drożność tętnic wieńcowych ocenia się wykonując koronarografię (badanie przeprowadza się w pracowniach radiologii zabiegowej -hemodynamiki i pozwala ono szczegółowo zobrazować anatomię naczyń wieńcowych). Zabieg ten pozwala na ewentualne jednoczasowe udrożnienie tętnicy- wykonując plastykę balonową lub z użyciem stentu. W przypadku znacznego lub całkowitego zamknięcie pewnego odcinka tętnicy wieńcowej można wykonać operację kardiochirurgiczną by-pass.

Nabyte wady serca

ANATOMIA ZASTAWEK

Zastawki serca zbudowane są z płatków, które w czasie cyklu pracy serca w odpowiedniej sekwencji rozchylają się (zastawka otwarta) umożliwiając przepływ krwi lub zbliżają do siebie (zastawka zamknięta) odcinając przepływ krwi. Ruch płatków zastawek jest możliwy dzięki specjalnym włóknom ścięgnistym i mięśniom.

NABYTE WADY SERCA – PODZIAŁ:

• organiczne – wynikające z nieprawidłowej struktury zastawek i aparatu okołozastawkowego i mogą powodować albo zwężenie albo niedomykalność zastawki albo jedno i drugie. Choroba może dotyczyć jednej zastawki lub kilku.
• czynnościowe – wynikające z zaburzonej funkcji struktur wokół zastawki.

NABYTE WADY SERCA – GENEZA

Nabyte wady serca powstają wskutek przebytych chorób. Kiedyś głównym czynnikiem powodującym wady serca była choroba reumatyczna. Obecnie dzięki masowemu stosowaniu antybiotyków w anginie paciorkowcowej choroba reumatyczna należy do rzadkości, a na pierwszy plan wysunęły się zmiany degeneracyjne spowodowane np. nadciśnieniem, starzeniem się, przebytymi zapaleniami na tle immunologicznym.

Wady czynnościowe najczęściej spowodowane są przerostem (np. w nadciśnieniu tętniczym) lub zaburzeniem funkcji aparatu zastawkowego spowodowanym niedokrwieniem (zawał, choroba wieńcowa).

Nabyte wady serca wymagają regularnego monitorowania postępu choroby tak, aby w optymalnym czasie podjąć decyzje o leczeniu operacyjnym (naprawa zastawki lub jej wymiana), zanim dojdzie do nieodwracalnych następstw choroby.

Wrodzone wady serca u dzieci warto zdiagnozować już w pierwszych dniach życia dziecka.

WYKRYWANIE WRODZONYCH WAD SERCA

Często podejrzenie wady serca, najczęściej na podstawie wysłuchanego szmeru nad sercem, wykrywane jest w trakcie rutynowych badań pediatrycznych. Często też rodzice zwracają się do pediatry zaniepokojeni czy to częstymi infekcjami, czy jak uważają, gorszą aktywnością fizyczną swojego dziecka. Należy pamiętać, że każde podejrzenie wrodzonej wady serca musi być jak najszybciej skonsultowane z kardiologiem dziecięcym!

Zobacz naszą ofertę specjalną

WRODZONE WADY SERCA U DZIECI – KLASYFIKACJA

Bardzo ogólnie wrodzone wady serca dzieli się na wady sinicze i niesinicze. Sinica centralna najlepiej jest widoczna na koniuszkach palców, pod paznokciami, na spojówkach i ustach. Dzieci z sinicą centralną już w okresie noworodkowym lub wczesnoniemowlęcym trafiają najczęściej pod opiekę Oddziałów Kardiologicznych. Również dzieci z zaawansowanymi objawami niewydolności serca (duszność, brak łaknienia, zwiększona potliwość, zły rozwój fizyczny)szybko są objęte opieką Oddziałów Kardiologicznych. Istnieje jednak duża grupa najczęstszych wad serca, które są bardzo skąpo objawowe, i które wykrywane są przypadkowo.

Do tych wad najczęściej należy ubytek przegrody międzyprzedsionkowej, ubytek przegrody międzykomorowej, przetrwały przewód tętniczy, zwężenie cieśni aorty lub zwężenie aorty piersiowej i brzusznej. Należy zaznaczyć, że wszystkie te wady mogą być skąpo objawowe lub demonstrować bardzo burzliwe objawy hemodynamiczne. Wady skąpo objawowe, a więc te trudne do wykrycia, stanowią oczywiście wyzwanie dla lekarza. Kardiolog dziecięcy dysponuje szeregiem badań dodatkowych, które oprócz wywiadu zebranego od rodziców lub opiekunów dziecka i badania lekarskiego pozwalają potwierdzić wadę wrodzoną serca oraz stopień jej zaburzeń hemodynamicznych. Do takich badań, bez konieczności hospitalizacji, należy badanie elektrokardiograficzne (EKG), badanie rentgenowskie klatki piersiowej oraz najważniejsze badanie nieinwazyjne: badanie echokardiograficzne połączone z badaniem dopplerowskim. Po uzyskaniu wszystkich tych informacji można podjąć decyzję o dalszym postępowaniu terapeutycznym.

Zaburzenia rytmu serca – warto rozpoznać pierwsze objawy jak najwcześniej. U dzieci i młodzieży taka fizjologiczna niemiarowość jest bardzo wyraźna, w wiekiem stopniowo maleje. Zmienność taka jest jednak zjawiskiem płynnym i daje się zaobserwować w dłuższej perspektywie czasu np. kilku minut. Jeśli częstość rytmu serca zmienia się w sposób nagły, szybki i bardzo częsty, to możemy podejrzewać arytmię, czyli zaburzenia rytmu serca, które mogą być (ale nie muszą) chorobą wymagającą leczenia.

ZABURZENIA RYTMU SERCA – JAK ROZPOZNAĆ ARYTMIĘ?

Czynność elektryczna serca, która pobudza cały mięsień serca do skurczu w odpowiedniej sekwencji, a następnie do rozkurczu rejestrowana jest przy pomocy EKG. Dzięki temu prostemu badaniu możemy rozpoznać, czy zaburzenia rytmu serca powstają w obrębie przedsionków, czy w obrębie komór. Możliwe jest też wystąpienie arytmii w obu miejscach!

ZABURZEŃ RYTMU SERCA – RODZAJE:

• Pojedyncze pobudzenia dodatkowe – jeśli w ciągu doby jest ich niedużo, to z reguły nie wymagają leczenia, chociaż czasem są bardzo dokuczliwie odczuwane.
• Liczne pobudzenia dodatkowe w obrębie przedsionków mogą być zapowiedzią wystąpienia migotania/trzepotania przedsionków – czyli arytmii bezwzględnie wymagającej konsultacji lekarskiej, wykonania dodatkowych badań i podjęcia odpowiedniego leczenia. Wystąpienie migotania przedsionków zawsze wiąże się ze zwiększonym ryzykiem wystąpienia udaru. Chociażby z tego powodu nie należy zwlekać z wizytą u lekarza.
• Liczne pobudzenia dodatkowe w obrębie komór – najczęściej są spowodowane jakąś inną patologią np. chorobą wieńcową, kardiomiopatią itp. Wymagają przede wszystkim dokładnego zdiagnozowania, a następnie wdrożenia odpowiedniego leczenia – w zależności od chorób współistniejących.
• Częstoskurcze przedsionkowe – z reguły spowodowane są występowaniem w sercu dodatkowych szlaków przewodzących impuls elektryczny. Najczęściej nie poddają się leczeniu farmakologicznemu. U wielu pacjentów trzeba w takiej sytuacji rozważać zabieg ablacji – potocznie mówiąc „przerwania” takiego szlaku działaniem prądu wysokiej częstotliwości (ablacja RF) lub zimna (krioablacja).
• Częstoskurcze komorowe – to arytmia, która zawsze może okazać się groźna i każdy pacjent powinien być pod stałą kontrolą lekarską.

Zobacz naszą ofertę specjalną

ZABURZENIA RYTMU SERCA – DIAGNOSTYKA:

• Ekg spoczynkowe
• Holter EKG

Badania EKG ta metodą umożliwia zarejestrowanie różnych zaburzeń czynności elektrycznej serca (zaburzenia rytmu serca, zaburzenia przewodzenia przedsionkowo-komorowego, zaburzenia ukrwienia serca), które mogą występować rzadko, albo w szczególnych sytuacjach, takich jak sen, wysiłek fizyczny, stres. Badanie to służy także ocenie prowadzonego leczenia farmakologicznego, jak też skuteczności wykonanych zabiegów ablacji a także kontroli funkcjonowania urządzeń wszczepialnych (stymulatorów, kardiowerterów).

Badanie może być wykonane przy użyciu rejestratora 3-kanałowego ( zapis 24 godzinny, 72 godzinny, 7 dniowy) lub 12-kanałowego ( zapis 24 godzinny,48 godzinny). Rejestracja 12-kanałowa umożliwia pełny zapis EKG w ciągu 24 godzin, przez co zalecana jest, gdy konieczna jest ocena np. ukrwienia serca, albo przed planowanymi zabiegami ablacji.

• Event Holter

Badanie EKG tą metodą służy pacjentom, u których niepokojące objawy występują rzadko i daje możliwość przesyłania 20 sekundowego fragmentu EKG za pomocą sieci GSM. W momencie wystąpienia dolegliwości pacjent jednym przyciskiem inicjuje zapis, który jest automatycznie wysyłany na platformę medyczną, gdzie następnie jest opisywany przez lekarza. Badanie tego typu urządzeniem może trwać przez 2-3 lub4 tygodnie.

Nadciśnienie tętnicze – Jakie są objawy nadciśnienia tętniczego? Za optymalne ciśnienie u dorosłych uznaje się wartość poniżej 120/80 mm Hg. U większości chorych nie występują żadne objawy sugerujące istnienie choroby. U niektórych chorych występują miernie nasilone dolegliwości (często bagatelizowane) typu:

bóle i zawroty głowy,
szum w uszach,
Uczucie gorąca lub zaczerwienienia, zwłaszcza twarzy,
uczucie kołatania serca,
nadmierna potliwość,
zaburzenia snu,
gorsza tolerancja wysiłku fizycznego.
Wraz z rozwojem choroby mogą pojawić się zaburzenia widzenia, osłabienie sprawności fizycznej i intelektualnej, oraz zaburzenia funkcjonowania narządów – zwłaszcza serca i nerek.

Nadciśnienie tętnicze, jak je prawidłowo rozpoznać?

Według wytycznych Polskiego Towarzystwa Nadciśnienia Tętniczego chorobę rozpoznaje się, jeśli u pacjenta stwierdza się, że:

• w dwóch pomiarach, wykonanych podczas co najmniej dwóch różnych wizyt, wartości ciśnienia tętniczego są równe lub wyższe niż 140 mm Hg / 90 mm Hg,
• średnie wartości ciśnienia tętniczego wyliczone z dwóch pomiarów dokonanych podczas jednej wizyty są równe lub wyższe niż 180 mm Hg / 110 mm Hg (po wykluczeniu czynników podwyższających wartości ciśnienia, na przykład: lęku, bólu, spożycia alkoholu),
• istnieją wiarygodne dane z wywiadów lub dokumentacji pacjenta nieprawidłowych pomiarów ciśnienia tętniczego krwi np. pomiary domowe, wyniki 24-godzinnej rejestracji wartości ciśnienia tętniczego, określane skrótem ABPM (ang. ambulatory blood pressure monitoring).

Zobacz naszą ofertę specjalną

POSTACIE I STADIA ZAAWANSOWANIA CHOROBY

Polskie Towarzystwo Nadciśnienia Tętniczego w ślad za europejskimi wytycznymi klasyfikuje ciśnienie tętnicze według poniższego schematu: